Müjde: Vaat edilmiş hüzün, yarım kalmış insanlık

Taşınma esnasında Okan’ın arkadaşı Engin emekçilerin ensesinde boza pişirirken bir yandan ayrımcı ve aşağılayıcı Şişli Gecelik Escort davranışlarıyla Muştu’nun vicdanını uyandırmıştır Müjde ile Sayyid ortasında filizlenen sevgiyi ise kaç mani ve yanlış anlamayı takiben bir yıkım beklemektedir

ORTA METRAJA MESAFEMİZ

Müjde yi yazmaya sinemanın mühletinden başlamak istiyorum zira hikayenin işlenişine dair birinci kırılmalar bu soruna ait Öncelikle orta metraja seyircimizin alışkın olmadığını söylemeliyiz Kısa ve uzun metrajlar kendi klasmanında değişen müddetleriyle biçimsel bir standart oluşturmuşken Müjde de karşımıza çıkan 48 dakikalık hikaye transferini fakat 90’larda izlediğimiz televizyon dizilerinden hatırlıyoruz 2000’ler ile birlikte televizyona hâkim yayın anlayışı anlatıları sündüre sündüre birincinin 90 dakikaya daha sonra 150 dakikalara kadar taşıdı Hasebiyle 48 dakikayı günümüzde yalnızca çevrimiçi platformların ülkü kısım mühleti olarak izliyoruz Lakin bu 48 dakikanın platform matematiğine uygun tasarlandığı hesaba katılırsa başlı sonlu bir öykülemeye alışılmamış kaçıyor

Müjde nin birinci ve bana kalırsa en değerli handikabı hassas konusundan fazla mühletinin seyircimizce yadırganması Hâlbuki Eşeli sinemanın çatışmasını yöneterek klasik anlatıyı ölçüsünde tutturmayı başarmış Çıkış noktası kentsel dönüşüm buluşma rastlaşma Müjde ile Sayyid’in bir ortaya gelişlerinin hayatın olağan seyrinde sırıtmayacak bir düzlemde verilmesi vakit atlaması kafede Suriyeli düşmanlığının boca edildiği masanın peşi sıra karşılaştığımız çıplaklık pamuk ipliğine bağlı saadeti bozan seyahat fikri ve final Elbette kimi kısımların süratli geçildiği söylenebilir Çiftin ortasında sevginin nasıl yeşerdiğini gözlemleyemiyoruz Pansuman sahnesi var lakin yetersiz Yeniden Sayyid meskenden ayrıldıktan sonra karşımıza çıkan kısım çok açıklayıcı değil Buna rağmen 80 dakikayı rahat görebilecek bir sinemanın yarım saat kadar hafifletilmesi teknik bir inceliğe işaret etmekte

AMELE PAZARINDAN KAFEYE SİNEMANIN ARTI VE EKSİLERİ

Artık sinemanın politik planına ve sanatsal yaklaşımına değinebiliriz ki anlatıyı büyük ölçüde vermek istediği bildiri yönlendirmekte Bu bağlamda Müjde propaganda niyeti taşımasa dahi günün sonunda fazla köşeli bir sinema olarak dikkat çekiyor Bu köşeler temele döşenmiş naif aşk hikayesinin inandırıcılığını zedelerken birebir vakitte tenkit oklarına davetiye çıkarıyor Politik doğrultunun sinemaya olumsuz yansıdığı dinamizmi kırdığı sahne elbet kafe sahnesi Müjde ile arkadaşları bir masada altın gününe emsal bir toplaşma düzenlediklerinde çokça kek böreğin yanı sıra bir önyargı sağanağına yakalanıyoruz ve dedikodu kolaylığında anılacak cinsten salvolar yerini nefret hatasına bırakıyor Şermin Banu Fotocan başta olmak üzere tüm bayanlar ağız birliği etmişçesine yabancı düşmanlığını köpürtüyorlar Bu ortada bu bayanlar hakikaten varlar ve yaygınlar abartılmış falan değiller Sineması izledikten sonra bir toplu ulaşım aracında kahramanı tam da bu bayanlardan olan bir olaya rastladım Orta yaşlı bayan eşiyle birlikte otobüsün ardına kadar geldi ve iki genç erkeğin sevinçli bir biçimde oturduğunu görünce ne eksik ne fazla şu cümleleri sarf etti Bu Suriyelilerden bıktık kendi otobüsümüzde ayakta kalıyoruz Yayıla yayıla oturmuşlar Daha sonra gençlerin Suriyeli olmadığını öğrendik bayan ise çirkefliğini sürdürdü alışılmış Bir yandan gençlere sataşmayı ihmal etmezken başka yandan Suriyelilerin ülkeyi mahvettiği istikametindeki nutkunu da kesmedi

Filme dönersek demin andığımız sahneden devam edelim Müjde kendi özel durumundan ve elbette vicdanından ötürü önyargı yağmuruna karşı çıkışlar sergileyip madem ülkeyi bu kadar seviyorsunuz oğlunuzu neden Avrupa’ya gönderdiniz gibisinden itirazlar getiriyor İşaret ettiği ikiyüzlülük son derece geçerli ve yaygın ancak Muştu’nun yaşadığı alaka itibariyle hisler biraz daha öne çıkarılamaz mıydı Soruyu daha pak sorarsak 60’ından sonra tekrar aşkı ve ilgiyi tadan bu bayanın yaşadığı tedirginlikten argümanlarla desteklenmiş bir politik telaffuz nasıl doğuyor Üstelik sezaryen de değil bildiğimiz sağlıklı bir doğum Veyahut bu noktada Muştu’nun de çoğunluk üzere düşünmesini ve hatta davranmasını sessiz kalıp sinmesini sinmeyecekse de duygusallığa sıkışmasını bekliyoruz Tahminen Müjde aklıselimin ve adaletin sesi olarak yalnızca ırkçıların değil ırkçı olmayan ancak ev sahipliği hakkından da caymayan demokrat kısımların ikilemini de teşhir ediyor Tahminen biz fazla niyet okuyor yapıtı fazla didikliyoruz lakin her halükarda gündelik hayatın tansiyonuyla sinemadan alacağımız iletisi filtrelediğimiz söylenebilir

ABASIZ VE AMASIZ BİR GÖÇMEN SİYASETİ MÜMKÜN MÜ

Bu noktada teknik bakımdan sınıfı geçen ve geçişleri muvaffakiyetle sağlayan sinemanın muhakkak bir politik plana sadık kalarak öteki bir deyişle çok taraflı bakarak duru anlatım fırsatını teptiği görülüyor Muştu’nun yoğurduğu materyal ele avuca sığmaz cinsten Bu gereç bir yanıyla göçmenlerin durumunu tartışmaya açarken başka yandan onlara yaklaşımı da gözler önüne sermekte Irkçılık dediğimiz şey ise o sert manzarası gerisinde çağımıza ayak uyduran fevkalade bir esneklik barındırıyor Bunu söylemek yapmak ırkçılıksa ben de ırkçıyım üzere tahlil üretmektense sorunu büyütmeye yarayan basiretsiz önermelerin yanı sıra göçmen siyasetini eleştirmek de ırkçılık mı oldu utangaç şemsiyesi altına girilerek pek konforlu bir ırkçılık elbet kendine kondurmadan hatta birçok vakit farkına dahi varılmadan yapılabiliyor Müjde bu çatışmaya elbet gereç vermiş bu yangına akaryakıt sıçratmış Ancak sinemaya yöneltilen tek taraflılık eleştirisi haksız sayılmaz Müjde ye siyasi söylemi öne çıkan siyasi rüzgâra eşlik eden işlerin ısmarlama olduğuna dair yargıyla yaklaşmayıp yapıtı yeterli niyetli kabul ediyorsak meseleyi tüm cepheleriyle ele alsa daha güzel olmaz mıydı sorusunu sormamız gerekiyor Mühleti buna pürüz değil bir sinema sonuçta tercihleri üzerinde yükselir Emekçi pazarı sahnesi ne kadar gerçekçi ve etkileyici ise kafe sahnesinin bir o kadar yavan kaldığını görüyoruz Bu da şaşırtan değil zira pazar sahnesi Suriyelilerin fakir kesitinin sefaletini uğradıkları sömürüyü açıkça ortaya koyuyor Hükümdarın çıplak kaldığı bir sahne bu Suriyeliler taban fiyattan fazla nakdi yardım alıyor argümanını çürüten en azından hakikat dürüst dayanak görmeyen insani şartlardan uzak yüz binlerce Suriyeli olduğunu gözümüze sokan bir sahne

Nedir ki kafe sahnesinde bayanların doludizgin ithamları alabildiğine kolay sonuca dönük duruyor Üstüne bir de kolaya kaçılıp televizyon yorumlarından faydalanılınca göçmen düşmanı çizgi alabildiğine kaba sınırlarla bir manada toplumsal dinamikler göz gerisi edilerek çekiliyor Dahası erdiğimiz sonucun bir evveli yok O finali kafe sahnesinde Engin’in çiğ davranışlarında televizyon programında ve toplamında sistematik bir ötekileştirme ile temellendiren Eşeli’nin sinemasında açıklamadan fazla karara yönelerek peşin yargıya peşin yargı yanıtı veren alana sırt dönen bir yaklaşım seziliyor Sayyid tutuklanıyor adaletsizliğe uğruyor Göçmenlerin durumu olağan şüpheliyi geçmiş her hatanın suçlusu’na dönüşmüş haldeler Fakir Suriyeliler abasız olmalarına rağmen tepesine binilecekler listesinde en baştalar biliyoruz lakin Müjde de bu gerçek soyut kalıyor ve haksız suçlamalarla pekiştirilen sokaktaki ilişkilerin hayatın içindeki düşmanlık sokak dışında bir yerden kafe sahnesinde görece durumu iyi bayanlardan tekrar televizyon ekranlarında siyasetçilerin ağzından gerekçeleniyor Göçmenlere bakış daha ihtimamlı işlenebilirdi

FİLMİN EN GEÇ POLİTİK SAHNESİ SAYYİD’İN YÜZÜNDE YANIP SÖNEN ÇAKAR

Alphan Eşeli sinema boyunca toplumu ve toplumu manipüle eden siyasetin aygıtlarını elden geçirirken devlete nihayet finalde geliniyor Sayyid gözaltına alınıyor polis otosunda yüzünde yanıp sönen ışıklar hüzünle oturuyor Bu sahnede artık tastamam devleti görüyoruz Enteresandır Yeşilçam’da da devlet çoğun finalde zuhur eder haksızlıkları ortadan kaldıran ve hatalıyı yakalayan bir konuma yerleşir Eşeli’nin filmindeyse zamanlama tutsa dahi bu kere tam karşıtı bir rolde haksızlığı tamamlayan bir bakıma alınmış günahı yargıya taşıyan vebale giren pozisyonda Siyasetin göçmen siyaseti üzerinde belirleyici şiddetini finale saklamak bir kere daha tercih olmakla birlikte sinemadaki insani iddiayı da hafifletmiş Çünkü bir ülkede mülteci dramı yaşanıyorsa toplumdaki yaklaşımın kökenini evvela kurumsal seviyede öteki bir deyişle dikenli telleri diken ellerde aramak gerekiyor Dikenleri batıranlar ötekileştirme ve nefreti yayanlar toplumun çeşitli kısımları olsa bile o kazıkları çakıp o telleri çekenlerin aslan hissesi yadsınamaz Müjde birincinin dikenli tellere takılanları öykülemiş sonrasında telleri göstermiş Hal bu türlü olunca politik planının azizliğine uğramış

Karakterlerine baktığımızda ise Muştu’nun Türk kahvesi ve sigara içen kek börek yiyen yurdum orta sınıf kadını kompozisyonunu yalın hatta bir tarafıyla şematik aktaran sinemada Sayyid’in kökü dışarıda tedirginliğini tıpkı sadelikte izlemiyoruz Müjde alabildiğine seyrelirken Sayyid karakteri gereği kendini açmaktan sakınıyor Bu durum oyunculuklara da yansımış Mansur ile Kechiouche’nin performansları alakayı tamamlayan değil bilakis iten bir noktaya taşımış ki bu durum direktörün finaline hizmet ediyor doğrusu

**

Müjde için kelamı noktalarken başarılı bir orta metraj olduğunu yinelemeli anlatısı istikametinden ise siyaset ve ileti verme baskısı altında yalpaladığını belirtmeliyiz Kırmızı çizgilere basan ama ayağına bulaşan boyayı her iki tarafa taşıyan bir sinema Müjde ve müjde vermekten fazla hüzün vaat ediyor insanın çatışmalar sürgünlerle yarım kalmış hikayesini sessiz sakin anlatıyor Halbuki hayat çok daha süratli ve kara haberlere hamile