ANKARA – Halkların Demokratik Partisi (HDP) İktisat Komitesi üyeleri Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, İstanbul Milletvekili Erol Katırcıoğlu, İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay ile Batman Milletvekili Necdet İpekyüz hazırladıkları, “Demokrasi Krizinin Ekonomik Maliyeti” başlıklı raporunu açıkladı.
Türkiye’nin memleketler arası hukuk endeksinde 2015 yılında 80’inci sırayken bugün 117’nci sıraya gerilediğini belirten HDP’ye nazaran demokrasi alanında yaşanan “gerileme” ekonomik maliyetleri de beraberinde getirdi.
‘AFRİKA ÜLKELERİNİN GERİSİNDEYİZ’
Raporu kamuoyuna duyuran Erol Katırcıoğlu, hususa ait yaptığı açıklamada, “Demokrasi bir idare biçimi olmasına karşın iktisatla direkt bağlıdır, birebir yakın bağlıdır. Bizim üzere ülkelerde bu daha da böyledir. Demokraside bir gerileme olduğu tespiti üzerinden bunun iktisada nasıl yansıdığına dair birtakım istatistikleri kullanarak karşılık arıyoruz” dedi.
Uluslararası bir kurumun yaptığı çalışmaya nazaran Türkiye demokrasisinin 2015-2022 ortasında endeksteki bedelinin düştüğünü, an itibariyle Uganda, Kenya, Zambiya, Senegal, Fas üzere ülkelerin yani Afrika ülkelerinin gerisinde bir demokrasi seviyesine sahip olunduğunu söz eden Katırcıoğlu, “2015’te Tahlil Sürecinin, Kürt sıkıntısının çözülmesi üzerine atılan adımların sona ermesi ve ondan sonra yaşadığımız olaylar var. 2016’da darbe teşebbüsü ve akabinde OHAL maddelerinin geçerli olduğu bir Türkiye tablosu var. Bilhassa 2011’den sonra merkezileşen idare üslubuyla ve de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemiyle sistem daha da merkezileşti. 85 milyon insanın hayatını ilgilendiren kararları, bu sistemle çok az sayıda insan verir hale gelmiştir ve hasebiyle bu kararların yanlış olma mümkünlüğü da artmıştır” sözlerini kaydetti.
RAPORDAKİ 4 DEĞİŞKEN
Hazırladıkları raporda dört değişkene baktıklarını, bunlardan birinin “Hukukun yaralanması, gözden düşmesi, hukukun idare tarafından istenildiği üzere kullanılması” olduğunu belirten Katırcıoğlu, “Hukukun sağladığı teminatların azalmasının ekonomik maliyetleri üzerinden bir kıymetlendirme yapacağız. İkincisi, demokratik tahliller yani uzlaşma yerine tersine bir siyaset izlendiğinde, güvenlikçi siyasetlere yönelindiğinde burada nasıl bir maliyet ortaya çıkıyor. Üçüncüsü, demokrasiden uzaklaştıkça ekonomik özgürlüklerden mahrum hale gelen toplumun giderek mutsuz olmasına yönelik olarak bir tesir ürettiğinin altını çizeceğiz. Bir de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin katılımcılığı yok ederek tek adam kararlarıyla yönetiliyor olmasının maliyeti var” diye konuştu.
TÜRKİYE HUKUK ENDEKSİNDE 80’İNCİ SIRADAN 117’İNCİ SIRAYA GERİLEDİ
Türkiye’nin hukuk endeksinde 80’inci sıradan 117’nci sıraya gerilediğini belirten Katırcıcoğlu, “Bu bilgiler bize hukukun gerilediğini gösteriyor. Faizlerle ilgili olarak hukukun zedelenmesi, ekonomik bağlantılarda bizim süreç maliyeti dediğimiz ve alışveriş yaparken katlandığımız maliyetlerin artması manasına gelen, yapılacak kontratların yargı sisteminin çalışmamasından ötürü artan maliyetler oluyor ve bu da faizin artmasına neden oluyor. 2015- 2021 yıllarında faiz sarfiyatları 53 milyardan 181 milyar liraya yükselmiştir” dedi.
Hukukun zedelenmesinin yabancı yatırımcılar ortasında da değerlendirildiğini belirten Katırcıoğlu, 2015 yılında 215 olan ülke risk priminin, 2022’de 686’ya vardığını hatırlattı ve “Bu Türkiye’nin ulaştığı en yüksek risk seviyesidir. İkinci olarak bakıldığında, güvenlik siyasetlerini arttırarak ülke problemlerini çözmeye çalışmak demokraside gerilemeye neden olmuştur. Bütçe geliri artışı üç buçuk kat atmasına karşın güvenlik harcamaları 4,6 oranında artmıştır. Borç yükü ortaya çıkmıştır. 2015’ten itibaren Türkiye demokrasisi gerilmiştir ve gerileme devam etmektedir. Demokrasideki gerileme iktisada yansımaktadır. İktisat gerilemektedir. Bugün bakıldığında Türkiye’nin asıl sorunun demokrasi olduğunu görüyoruz. Bizim üzere ülkelerde idarenin meseleleri iktisadın problemlerinden daha baskındır. Türkiye inanılmaz bir kriz yaşamaktadır, bu da demokrasinin krizidir” diye konuştu.
‘ÖTEKİLERİN SESİNİ DİNLEMEK GEREKİYOR’
Kürt vilayetlerinde yaşanan gelişmelerin bütün Türkiye’yi etkilediğini belirten HDP’li Necdet İpekyüz ise, şunları kaydetti:
“2013-2015’te Kürt sıkıntısını konuştuk. Bu bahiste adımlar atılmalıdır. Demokrasiye yaklaşım ülkelerin iktisadına katkıda bulunmuştur. 2013-215’te enflasyon ve işsizlik tek hanelerdeydi. Artık geldiğimiz nokta ortada. Bunun maliyeti Kürt vilayetlerinde artmaktadır. Bölge uzun müddetten beri, 12 Eylül’den bu yana OHAL rejimi ile yönetildi. Kısa bir müddet kaldırıldı, refah bütün ülkeye yayıldı. Ondan sonraki sürece bakıldığında 2016’dan bu yana Van’da bir basın açıklaması hala yapılamıyor. Türkiye yüksek enflasyona, döviz kuruna mecbur mu? Siz demokrasiden uzaklaştığınız sürece o vakit sizin ekonominiz kırılgan olur. Ufacık bir rüzgarla yere bir olur. Kürt problemi başta olmak üzere ötekilerin sesini dinlemek gerekiyor. Demokrasiden uzaklaştığımız sürece işsizlik, yoksulluk, baskı ve hukuksuzluk daha da artmakta, yalnızca küçük bir topluluk varlıklı olmaktadır.” (DUVAR)
RAPORUN TAMAMI