Çin hükümetine yakın kaynaklar ABD’nin Ukrayna kriziyle Batı’da hegemonyasını artıracağı istikametinde tahlillere yer verdi. Kamu Siyaseti Araştırma Merkezi Lider Yardımcısı, Şanghay Kamu Siyaseti Araştırma Derneği Lideri, Chahar Enstitüsü Akademik Komitesi Lideri Profesör Hu Wei imzasıyla yayınlanan makalede, “Rusya’nın Ukrayna savaşını kaybedeceği, ABD’nin yine Batı dünyasının başkanı pozisyonuna yükseleceği” ihtarları yapıldı.
Artı Gerçek haber sitesinin çevirdiği makale şu biçimde:
Rus-Ukrayna Savaşı, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana yaşanan en şiddetli jeopolitik çatışmadır ve 11 Eylül hücumlarından çok daha büyük global sonuçlara yol açacaktır. Bu kritik anda, Çin’in savaşın istikametini ve milletlerarası görünüm üzerindeki potansiyel tesirini yanlışsız bir biçimde tahlil etmesi ve değerlendirmesi gerekiyor. Birebir vakitte, nispeten elverişli bir dış ortam için çabalamak ismine Çin’in esnek bir formda karşılık vermesi ve uzun vadeli çıkarlarına uygun stratejik seçimler yapması gerekiyor.
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik ‘özel askeri operasyonu’, destekçileri ve muhaliflerinin amansız bir halde zıt iki tarafa bölünmesiyle Çin’de büyük tartışmalara neden oldu. Bu makale rastgele bir tarafı temsil etmemekte ve Çin’deki en yüksek karar alma seviyesinin kararı ve referansı için kaleme alınmıştır. Makale, muhtemel savaş sonuçları ve bunlara karşılık gelen karşı tedbir seçenekleri hakkında objektif bir tahlil yürütmektedir.
I. Rus-Ukrayna Savaşının Geleceğini İddia Etmek
1. Vladimir Putin, Rusya’yı sıkıntı durumda bırakan beklenen gayelerine ulaşamayabilir. Putin’in saldırısının emeli, Ukrayna sıkıntısını büsbütün çözmek ve Ukrayna’yı bir yıldırım savaşıyla yenerek, liderliğini değiştirerek ve Rusya yanlısı bir hükümet kurarak dikkatleri Rusya’nın iç krizinden uzaklaştırmaktı. Lakin, yıldırım harekat başarısız oldu ve Rusya uzun vadeli bir savaşı ve bununla bağlı yüksek maliyetleri karşılayacak durumda değil.
Nükleer bir savaş başlatmak, Rusya’yı tüm dünyanın karşısına koyacaktır ve bu nedenle kazanılamaz. Hem yurtiçinde hem de yurtdışındaki durumları da giderek daha da elverişsiz hale geliyor. Rus ordusu Ukrayna’nın başşehri Kiev’i işgal etse ve yüksek bir maliyetle kukla bir hükümet kursa bile bu son zafer manasına gelmez. Bu noktada Putin’in en âlâ seçeneği, Ukrayna’nın kıymetli ödünler vermesini gerektiren barış görüşmeleri yoluyla savaşı terbiyeli bir formda sona erdirmek. Lakin, savaş alanında elde edilemeyeni, müzakere masasında elde etmek de zordur. Her halükarda, bu askeri harekât, geri dönüşü olmayan bir yanılgı teşkil etmektedir.
2. Çatışma daha da tırmanabilir ve Batı’nın en son olarak savaşa dahil olması göz arkası edilemez. Savaşın tırmanması maliyetli olsa da, karakteri ve gücü nedeniyle Putin’in kolay kolay pes etmeyeceği yüksek bir ihtimal. Rus-Ukrayna savaşı, Ukrayna’nın kapsamının ve bölgesinin ötesine geçebilir ve hatta nükleer bir akın mümkünlüğünü içerebilir.
Bu gerçekleştiğinde, ABD ve Avrupa çatışmadan uzak kalamaz, bu da bir dünya savaşını, hatta bir nükleer savaşı tetikler. Sonuç, insanlık için bir felaket ve ABD ile Rusya ortasında bir hesaplaşma olacaktır. Rusya’nın askeri gücünün NATO’nunkiyle uzunluk ölçüşemeyeceği düşünüldüğünde, bu son yüzleşme Putin için daha da makûs olacaktır.
3. Rusya umutsuz bir kumarda Ukrayna’yı ele geçirmeyi başarsa bile, tekrar de Putin için tuttukça elini yakacak sıcak bir patates. Rusya bundan sonra ağır bir yük taşıyacak ve ekonomik bir buhrana girecektir. Bu kurallar altında, Volodymyr Zelenskiy hayatta olsun ya da olmasın, Ukrayna uzun vadede Rusya’ya karşı koymak için büyük ihtimalle sürgündeki bir hükümet kuracaktır. Rusya, Ukrayna topraklarında hem Batı yaptırımlarına hem de isyanlara maruz kalacak. Savaş sınırları çok uzun çizilecek. İç iktisat sürdürülemez olacak ve sonunda çökecektir. Bu mühlet birkaç yılı geçmeyecektir.
4. Rusya’daki siyasi durum Batı’nın eliyle değişebilir yahut ülke parçalanabilir. Putin’in yıldırım saldırısı başarısız olduktan sonra, Rusya’nın zafer umudu zayıfladı ve Batı yaptırımları eşi görülmemiş bir dereceye ulaştı. İnsanların geçim kaynakları önemli formda etkilenirken ve savaş aksisi ve Putin aksisi güçler bir ortaya gelirken Rusya’da siyasi bir isyan mümkünlüğü göz arkası edilemez.
Rusya iktisadı çöküşün eşiğindeyken, Rusya-Ukrayna savaşını kaybetmeden bile Putin için bu tehlikeli durumda istikrarı sağlamak güç olacaktır. Putin iç çekişme, darbe yahut diğer bir nedenle iktidardan düşürülecek olursa, Rusya’nın Batı ile çatışma mümkünlüğü daha da düşük olur. Mutlaka Batı’ya boyun eğecek, hatta daha da parçalanacak ve Rusya’nın büyük bir güç olarak statüsü sona erecektir.
I. Rus-Ukrayna Savaşının Memleketler arası Toplum Üzerindeki Etkisi
1. Amerika Birleşik Devletleri Batı dünyasındaki liderliğini yine kazanacak ve Batı daha birleşik hale gelecektir. Şu anda kamuoyu, Ukrayna savaşının ABD hegemonyasının büsbütün çöküşü manasına geldiğine inanıyor, lakin savaş aslında her ikisi de ABD’den ayrılmak isteyen Fransa ve Almanya’yı NATO savunma çerçevesine geri getirerek Avrupa’nın bağımsız diplomasi ve öz savunma elde etme hayalini yok edecek. Almanya askeri bütçesini büyük ölçüde artıracak; İsviçre, İsveç ve öbür ülkeler tarafsızlıklarından vazgeçecekler. Nord Stream 2’nin süresiz olarak askıya alınmasıyla, Avrupa’nın ABD doğal gazına olan bağımlılığı kaçınılmaz olarak artacaktır. ABD ve Avrupa, ortak bir gelecek için daha yakın bir topluluk oluşturacak ve Batı dünyasındaki Amerikan liderliği toparlanacak.
2. “Demir Perde” yalnızca Baltık Denizi’nden Karadeniz’e değil, tıpkı vakitte Batı egemenliğindeki kamp ve rakipleri ortasındaki son bölünmeye dönüşecek. Batı, Rusya ile olan ayrımı demokrasi ve diktatörlük ortasındaki bir gayret olarak tanımlayarak, demokrasiler ve otoriter devletler ortasına bir çizgi çekecektir. Yeni Demir Perde artık sosyalizm ve kapitalizmin iki kampı ortasına çekilmeyecek ve Soğuk Savaş ile hudutlu kalmayacak. Batı demokrasisi için ve ona karşı olanlar ortasında bir vefat kalım savaşı olacak. Batı dünyasının Demir Perde altındaki birliği başka ülkeler üzerinde bir çekim ve baskı tesiri yaratacak: ABD Hint-Pasifik stratejisi konsolide edilecek ve Japonya üzere öbür ülkeler ABD’ye daha da yakınlaşacak ve bu da eşi görülmemiş derecede geniş bir demokratik birleşik oluşturacak.
3. Batı’nın gücü değerli ölçüde artacak, NATO genişlemeye devam edecek ve ABD’nin Batı dışı dünyadaki tesiri artacaktır. Rusya-Ukrayna Savaşı’nın akabinde, Rusya siyasi dönüşümünü nasıl gerçekleştirirse gerçekleştirsin, dünyadaki Batı aksisi güçler büyük ölçüde zayıflayacaktır.. 1991 Sovyet ve Doğu ayaklanmalarından sonraki sahne kendini tekrar edebilir: “İdeolojinin sonu” üzerine teoriler tekrar ortaya çıkabilir, üçüncü demokratikleşme dalgasının tekrar canlanması ivme kaybedecek ve daha fazla üçüncü dünya ülkesi Batı’yı kucaklayacak. Batı hem askeri güç açısından hem de kıymetler ve kurumlar açısından daha fazla “hegemonya”ya sahip olacak, sert gücü ve yumuşak gücü yeni doruklara ulaşacaktır.
4. Çin, mevcut tablo içinde daha fazla izole olacaktır. Üstteki nedenlerden ötürü, Çin karşılık vermek için proaktif tedbirler almazsa, ABD ve Batı’dan daha fazla sınırlama ile karşılaşacaktır. Putin düştüğünde, ABD artık iki stratejik rakiple karşı karşıya kalmayacak, yalnızca Çin’i stratejik sınırlamaya sokmak zorunda kalacak. Avrupa kendini Çin’den daha da uzaklaştıracak; Japonya, Çin aksisi öncü olacak; Güney Kore daha da ABD’ye dönecek; Tayvan, Çin aksisi koroya katılacak ve dünyanın geri kalanı sürü zihniyeti altında taraf seçmek zorunda kalacak. Çin sırf ABD, NATO, QUAD ve AUKUS tarafından askeri olarak kuşatılmakla kalmayacak, kendisine birebir vakitte Batı kıymetleri ve sistemleri tarafından da meydan okunacak.
II. Çin’in Stratejik Seçimi
1. Çin, Putin’e bağlanamaz ve mevcut bağın bir an evvel kesilmesi gerekiyor. Rusya ile Batı ortasındaki çatışmanın tırmanmasının ABD’nin dikkatini Çin’den diğer tarafa çevirmesine yardımcı olması açısından bakınca Çin, Putin’in bu kararaından memnun olmalı ve hatta desteklemeli. Fakat bir kaideyle Rusya çökmezse. Putin ile tıpkı gemide olmak, iktidarı kaybetmesi durumunda Çin’i etkileyecek. Putin, Çin’in dayanağıyla zaferi garantileyemezse, ki bu şu anda iç karartıcı bir ihtimal üzere görünüyor, Çin’in Rusya’yı destekleyecek nüfuzu yok.
Uluslararası siyaset yasası, “ebedi müttefikler yahut daima düşmanlar” olmadığını, fakat “çıkarlarımız ebedi ve daimi” olduğunu söylüyor. Mevcut milletlerarası şartlar altında Çin, fakat kendi çıkarlarını koruyarak, iki berbatlıktan daha azını seçerek ve mümkün olan en kısa müddette Rusya’nın yükünü hafifleterek ilerleyebilir. Şu anda, Çin’in hareket alanını kaybetmesine daha bir yahut iki haftalık bir pencere periyodu olduğu iddia ediliyor. Çin kararlı davranmalıdır.
2. Çin, birebir gemide iki tarafa da oynamaktan kaçınmalı, tarafsızlıktan vazgeçmeli ve dünyadaki ana pozisyonu seçmeli. Şu anda Çin, her iki tarafı da gücendirmemeye çalışıyor ve BM Güvenlik Kurulu ve BM Genel Heyeti oylarından çekimser kalmak da dahil olmak üzere milletlerarası açıklamalarında ve tercihlerinde orta yolda yürüyor. Bununla birlikte, bu durum Rusya’nın gereksinimlerini karşılamıyor ve Ukrayna’yı ve destekçilerini olduğu kadar sempatizanlarını da zahmetten çıkararak Çin’i dünyanın büyük kısmında yanlış tarafa konumlandırıyor.
Bazı durumlarda, görünürde tarafsızlık mantıklı bir seçimdir, fakat Çin’in kazanacağı hiçbir şeyin olmadığı bu savaş için bu geçerli değildir. Çin’in her vakit ulusal egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygıyı savunduğu göz önüne alındığında, sırf dünyadaki ülkelerin çoğunluğunun yanında yer alarak daha fazla izolasyondan kaçınabilir. Bu konum tıpkı vakitte Tayvan meselesinin tahliline de elverişlidir.
3. Çin, mümkün olan en büyük stratejik atılımı gerçekleştirmeli ve Batı tarafından daha fazla izole edilmemelidir. Putin’den kopmak ve tarafsızlıktan vazgeçmek, Çin’in memleketler arası imajını oluşturmaya ve ABD ve Batı ile ilgilerini kolaylaştırmaya yardımcı olacaktır. Sıkıntı ve büyük bilgelik gerektirmesine karşın, gelecek için en âlâ seçenek budur. Avrupa’da Ukrayna’daki savaşın tetiklediği jeopolitik bir uğraşın ABD’nin Avrupa’dan Hint-Pasifik bölgesine stratejik kaymasını kıymetli ölçüde geciktireceği görüşü çok optimistlikle ele alınamaz.
ABD’de esasen Avrupa’nın kıymetli olduğuna dair sesler var, lakin Çin daha değerli ve ABD’nin birincil maksadı Çin’in Hint-Pasifik bölgesinde baskın güç olmasını engellemek. Bu koşullar altında Çin’in en büyük önceliği, buna uygun stratejik ayarlamalar yapmak, Amerika’nın Çin’e yönelik düşmanca tavrını değiştirmek ve kendisini tecritten kurtarmaktır. Sonuç olarak, ABD ve Batı’nın Çin’e ortak yaptırımlar uygulamasını engellemektir.
4. Çin, dünya savaşlarının ve nükleer savaşların çıkmasını engellemeli ve dünya barışına yeri doldurulamaz katkılarda bulunmalıdır. Putin, Rusya’nın stratejik caydırıcı güçlerinden özel bir savaşa hazırlık durumuna girmelerini açıkça talep ettiğinden, Rus-Ukrayna savaşı denetimden çıkabilir. Haklı bir dava çok fazla takviye çeker; adaletsiz olan az bulur.
Rusya bir dünya savaşı, hatta bir nükleer savaş başlatırsa, katiyen dünyayı riske atacaktır. Çin sorumlu bir büyük güç olarak rolünü oynamak için, sadece Putin’in yanında durmamakla kalmamalı, birebir vakitte Putin’in mümkün maceralarını önlemek için somut adımlar atmalıdır. Çin, dünyada bu yeteneğe sahip tek ülkedir ve bu eşsiz avantajdan tam manasıyla yararlanmalıdır. Çin’in dayanağını kaybeden Putin büyük olasılıkla savaşı sona erdirecek ya da en azından savaşı tırmandırmaya yürek edemeyecek.
Sonuç olarak Çin, dünya barışını korumak için mutlaka yaygın milletlerarası övgü kazanacak. Bu da Çin’in izolasyonu önlemesine yardımcı olabilir, birebir vakitte ABD ve Batı ile bağlantılarını geliştirme fırsatı bulabilir. (ARTI GERÇEK)
