Bir görüntü serüvencisinin koleksiyonu: Geleceğe emanet fotoğraflar

İZMİR Kendisini bir imaj serüvencisi olarak tanımlayan İpek Cabadak ın koleksiyon seyahati İzmir fotoğrafhaneleri ve Anadolu Yakası Escort bilhassa bayan fotoğrafları ile başlamış Vakitle Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet devrine ilişkin her cins fotoğraf farklı fotoğrafik malzemeler kitap ve mecmuaları kapsayan bir manzara koleksiyonu oluşturan Cabadak kendi çalışmaları Pendik Escort yanında bu hususta araştırma yapanlarla da vakit zaman koleksiyonunu paylaşıyor

21 yüzyıl insanı için fotoğraftaki gelişmelerin ve dijital teknolojinin sürat kesmez bir biçimde manzara üretme ve paylaşma ortamlarını yarattığı ve Kurtköy Escort geliştirdiği bir periyotta kolektif belleğimiz için de kıymet taşıyan bu manzara rezervinin bir bütün olarak geleceğe ulaştırılması İpek Cabadak ın en kıymetli amacı Bu nedenle koleksiyonundaki fotoğraf kısmını Geleceğe Emanet Fotoğraflar olarak isimlendiriyor

Fotoğraf alanında ilgi duyduğu çok sayıda tema olsa da vakit içinde önceliğinin bayan imajları olmaya başladığını söyleyen Cabadak Bunun en kıymetli nedenlerinden biri 80 li yılların ortalarında feminizm tartışmaları ve gündemde olan bayan sorununun beni de derinden etkilemesi oldu Ders projesi olarak yazdığım metinlerde ürettiğim manzaralarda de bu sıkıntı öne çıkıyordu Münasebetiyle koleksiyonumu oluştururken de bayan imgelerinin etkisindeydim diyor

BİZİM KONUTTA GÖRSEL MİRAS İHTİMAMLA KORUNURDU

Koleksiyonunuzun geçmişi ne vakte dayanıyor

Ailemin olağan hayat akışı içinde başladı benim koleksiyon öyküm Meslekleri yanında kendi ilgi merak ve uğraş alanları ile aile yadigârlarına değer veren annem ve babam bana birçok mevzuda rehber oldu Çocukken oluşturduğum küçük koleksiyonlarımdan sonra ilgim daha çok aile albümünde çerçevelerde ve özel ahşap kutularda saklanan değerli fotoğraflara oldu o periyotlar Bizim konutta aile yadigârımız olan bu görsel miraslar çok ihtimamlı korunuyorlardı

Ailem hayatımızda olmayan büyüklerimizi bizimle fotoğraflar yoluyla tanıştırdı ve onları bu fotoğraflar eşliğinde anlattılar Fotoğraflar benim çocuk dünyamda onlarla buluşmamı sağladı Ailem bunların bedelini korunmasının ehemmiyetini erken yaşta öğretti bize Ben meskenin küçüğü olarak fotoğraflara merakım nedeniyle bu ikazlara biraz fazla maruz kaldım Aile arşivimizdeki bu fotoğraflardan kimilerini saklamak ve sahiplenmek istedim Annem bunun bir tertip içinde olması için doğum günümde bir albüm armağan etti bana Bu albüm fotoğrafları itinayla yerleştirmeyi saklama keyfini öğretti Kendime ilişkin minik bir manzara dünyam oluştu

ÖNCELİĞİM BAYAN İMAJLARI OLMAYA BAŞLADI

Öne çıkan ilgi duyduğunuz bahis ve temalar neler

Üniversitenin birinci yıllarında hayalimdeki Hoş Sanatlar Fakültesi nde Görüntü Sanatları eğitimine heyecanla başladım İzmir in fotoğraf tarihi ile ilgili meraklarım ve küçük çaplı başlayan araştırmalarım fotoğrafhaneler ve orada çekilmiş fotoğraflar koleksiyonumun şuurlu periyodunu başlattı Bilhassa Erken Cumhuriyet devrine ilişkin ustalıkla ihtimamla çekilmiş bir devrin görsel belleğini oluşturan örneklere ulaşmam ve o periyodun beğenilen fotoğrafhaneleri koleksiyonumu gitgide geliştirdi

Tabii birinci alımlarımı öğrenci bütçemle sahaflardaki koliler içinden anonim buluntu fotoğrafları seçerek yaptım Daha sonra farklı devirlere ilişkin fotoğrafhanelerde ve dış yerlerde farklı gayelerle çekilmiş birçok imgeyi edinmeye başladım Öteki fotoğrafları da ediniyordum lakin vakit içinde önceliğim bayan imgeleri olmaya başladı

Sizi bayan fotoğrafları biriktirmeye iten neydi

Bunun en kıymetli nedenlerinden biri 80 li yılların ortalarında feminizm tartışmaları ve gündemde olan bayan probleminin beni de derinden etkilemesi oldu Ders projesi olarak yazdığım metinlerde ürettiğim imajlarda de bu sıkıntı öne çıkıyordu Münasebetiyle koleksiyonumu oluştururken de bayan imgeleri etkisindeydim

Fotoğraflardaki bayanların devirlerine nazaran bir fotoğrafhaneye gidip fotoğraf çektirme gayeleri fotoğrafların kompozisyonları giysileri aksesuarları saçları makyajları fotoğraflara yazılan sunu yazıları bayanların duruşları pozları halleri üzere göstergeler bir merak ve araştırma alanı açtı önümde Toplumbilim dersimizin değerli hocası merhum Prof Dr İbrahim Armağan ın beni yüreklendirmesiyle de o devir için bayan fotoğrafları başrole geçti Ve süreç içinde İlham Manzaralarım adını verdiğim bir manzara hazinem oldu

KOLEKSİYONUM HEM DÖNEMSEL HEM İÇERİK OLARAK GENİŞLEDİ

Koleksiyonunuzu oluştururken dikkat ettiğiniz değer verdiğiniz kriterleriniz var mı

Koleksiyonum benim ikinci üniversitem oldu ve birlikte olgunlaştık Erken yaşlarda başlamam nedeniyle koleksiyonu ile büyüyen gelişen şanslı biriyim Bu imajlarla antikacı sahaf müzayede yahut internet ortamlarında karşılaştığımda temalarıma ve araştırmalarıma uygunluğu fotoğrafik özellikleri foto künyesi tarihî periyodu içeriği fotoğrafın hissettirdikleri kondisyonu ve daha birçok kriterim var Devrinin temsili portrelerin karakteristiği giyim kuşam aile görselleri fotoğrafçıların teknik ve estetik yaklaşımları çekim ortamları aksesuarlar poz verenlerin fotoğrafçı karşısındaki halleri neden fotoğraf çektirdikleri bu fotoğrafların çekimden sonraki seyahatleri üzere önemsediğim şeyler var

Beni etkileyen farklı hisler hissettiren imajlarla karşılaştıkça da üzerinde rastgele bir belirteci olup olmamasını önemsemeden edindiğim çok sayıda fotoğraftan da farklı kısımlar oluşturdum Vakitle koleksiyonum hem dönemsel hem içerik olarak genişleyip gelişerek seyahatini sürdürüyor

Portre fotoğraflar evrak olma niteliklerinin yanı sıra fotoğraf severler için de değerli bir koleksiyon gereci Pekala sizin için portre fotoğraf neyi söz ediyor

İnsan imgesi olan fotoğraflar benim için daha özel bir mana taşıyor Bunlar geçmişte yaşayan insanların bir devir farklı nedenlerle çektirdikleri değerli imajları Münasebetiyle bir obje üzere değil şahsî data olarak değerlendirilmeliler Ben de her birine bu hassasiyetle yaklaşıyorum Aile ve ferdî arşivler için manevi olarak değer biçilmez kıymette olan bu fotoğraflar imajdaki özneler yahut yakınlarının arşivlerinden bir nedenle ayrılıp tahminen mevt yer değiştirme verilen kişinin bu fotoğrafları elden çıkarması atma satma ve daha birçok nedenle alenileşerek tedarik ortamlarına ulaşabiliyorlar Bu ortamlarda dolanımda olan fotoğraflar farklı maksatlarla bunları edinenler sayesinde değerli bir görsel kaybı önlüyor Ne yazık ki bazen çöpe atıldıkları yırtıldıkları yok edildikleri bir seyahat içinde de olabiliyorlar

180 YILA 180 DAKİKA

Son devirlerde sizin de öncüsü olduğunuz bir çalışma ile İzmir Fotoğraf Günü kutlanmaya başlandı Tarihçesinden başlayarak bu sürecin nasıl geliştiğini bize anlatır mısınız

19 yy da Fransa da J N Niepce in başlatıp J L M Daguerre tarafından geliştirilen usulle 19 Ağustos 1839 yılında fotoğrafın icadının duyurulması ile dünyanın görüntülenme serüveni başladı Fransız ressam ve fotoğrafçı Frederic Goupil Fesquet periyodun entelektüellerinden ressam Horace Vernet ve yeğeni ressam Charles M Bouton Marsilya Limanı ndan 21 Ekim 1839 da birinci kere fotoğraf çekme ve resimleme gayesiyle Akdeniz rotalı bir seyahate çıktılar Fesquet seyahat boyunca Marsilya dan Beyrut a kadar birçok limanda o devrin fotoğraf makinesi Daguerrotype ekipmanları ile levhalara manzara alarak fotoğraf çekti Fotoğraf tarihinde iz bırakan tesirli bir serüven yaşandı Şubat ayında İzmir e yanlışsız yola çıktılar ve az sayıda da olsa kentin farklı fotoğrafları çekildi çizimler yapıldı Fesquet nin büyükannesi İzmir doğumlu olduğu için kentle duygusal bağı vardı Seyahat boyunca kentteki tanıdıkları sayesinde birçok aktifliğe toplantıya davet edilerek İzmir deki ömrü yakından gözleme bahtları oldu

13 Şubat 1840 tarihinde kentin önde gelenleri ve yabancı konuklardan oluşan bir küme ile Iena gemisine davet edilerek bir çekim yapmaları istendi Hiç fotoğraf çekimi ve fotoğraf görmemiş şahıslar için bunun heyecan veren bir aktiflik olduğunu kestirim edersiniz Işık şartları ve görünüm açısından uygun bulunan güvertede konuklarla birlikte çekilen fotoğrafta İzmir deki birinci fotoğraflardan birinin çekimini izlemeleri yanında kentteki toplu birinci fotoğraf aktifliğinin de iştirakçileri olmuş birebir vakitte Seyahat sonrası yayınlanan ziyaret edilen kentlerin müşahede ve anıların anlatıldığı şahane görselleri barından Voyage D Horace Vernet en Orient isimli kitapta İzmir ile ilgili kısımda bu olay anlatılmıştır O devrin güçlü çekim basamakları çevresel tesirlere açık imaj elde etme şartları ve elde edilen manzara malzemesinin hassaslığı nedeniyle fotoğraflar her vakit istenen sonucu ne yazık ki veremiyordu Bu imajların günümüze ulaşamama nedenleri de bunlardır büyük olasılıkla

İşte ben de çalışmalarım kapsamında İzmir için bu değerli görüntülenme serüvenini anmak bu özel günü İzmir de fotoğraf konusundaki tüm paydaşlarla sürdürülebilir bir kutlamaya dönüştürmeyi istedim Fotoğrafın icadının 180 yılı olan 2019 yılında bir sunum için davet edildiğim Pyxis Fotoğraf Kulübü nde bu isteğimi paylaştım Yöneticileri ve üyeleri ilgi ile karşıladı 2020 yılının bu serüvenin 180 yılı olması nedeniyle farklı etkinliklerle kutlanması gayesiyle bir planlama yaptık İzmir Büyükşehir Belediyesi ne de bir proje evrakı oluşturarak teklifimizi yaptık Birinci sefer 180 Yıla 180 Dakika başlığı ile 13 Şubat 2020 tarihinde İzmir Fotoğraf Günü nü Pyxis Fotoğraf Kulübü ile kutladık ve hayalimin bir kısmı gerçekleşti Üç yıldır da her 13 Şubat günü kutlama yapılıyor Pandemi sonrası da kolektif kutlamalarla bu özel günü yaşayabilmek en büyük isteğimiz