İstanbul’un orman ve tarım alanları mega projelere, madenciliğe ve denetimsiz kentleşmeye karşı direniyor. Gündemdeki en tartışmalı hususlardan biri de Kanal İstanbul projesi.
Nazım Akkoyunlu İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı ve Boğaziçi Peyzaj İnşaat Müşavirlik Teknik Hizmetler Sanayi Ticaret Anonim Şirketi (BİMTAŞ) ise kentin doğal alanlarını korumak maksadıyla “Koru İstanbul” projesini hayata geçirdi. Projeyle ekolojik tahribatın engellenmesi ve denetim altına alınması amaçlanıyor.
BİMTAŞ Genel Müdür Yardımcısı Nazım Akkoyunlu, İstanbul’un kuzeye yanlışsız gelişmemesi gereken bir kent olduğuna dikkat çekerek Kanal İstanbul projesine değindi. Akkoyunlu, “Kenti hiç olmadığı kadar kuzeye taşıyan bir proje. Üçüncü havalimanıyla birleştirildiğinde, ortada tahminen yalnızca Belgrad Ormanı’nın kalacağı bir kentleşme süreciyle karşı karşıya kalabiliriz” dedi.
‘ENVANTER YOKTU’
İstanbul’un en özgün ormanlarından biri olan Belgrad Ormanı’nda konuşan Akkoyunlu, projeyi ve doğal alanlar üzerindeki tahribatı anlattı.
Projeden başlayalım. Kuzey Ormanları’nın ve bu projenin İstanbul için ehemmiyeti nedir?
Koru İstanbul projesi İstanbul’un bütün doğal ve kırsal alanlarını kapsayan bir proje. Kuzey Ormanları tahribatların yaşandığı bir bölge. Son periyotta hem kirletici hem de tahrip edici uygulamaya maruz kaldı. Biz İBB’nin yeni idaresi olarak, ‘Bu alanlarda ne var?’ diye baktığımızda elimizde derli toplu bir envanter olmadığını gördük. Bu projenin birincil gayesi bölgedeki bütün florayı, kırsal yerleşimleri, orman köylerini, ne kadar tahribat yaratıldığını ele almak. İkinci basamak olarak da bu alanlara dair bir farkındalık yaratacak bir süreç yürütmek istiyoruz aslında. Arkadaşlarımız plan yaptılar. 28 tane köyle uğraşıyorlar. Hem oradaki envanteri topluyorlar hem de o kırsal yerleşimlere dair bir fotoğraf çekiyorlar. İstanbul halkının kuzeydeki bütün doğal varlıklarla bağlantısını güçlendirmek istiyoruz. Bunun için de bilgiye muhtaçlık var. Üçüncü ayak olarak da bu alanlardaki tahribatın, kirliliğin nasıl giderileceğine ait aksiyon planlarını oluşturmak istiyoruz.
‘KORUNMASI ÖNEMLİ’
Kuzey Ormanları birebir vakitte karbondioksiti yutarak depolayan alanlar fakat projelerle yara alıyor. Bu alanlar üzerindeki tehditler neler?
Sadece yapılaşma da değil çeşitli güç ve madencilik faaliyetleri var. Artık Kanal İstanbul gündemde. Bütün bu gündemlerin tabiatla ahenk içerisinde yürütülmesi gerekiyor. Beşerler buraları kazandıklarını düşünüyor lakin kaybettiklerimizin ne olduğunun çok fazla şuurunda değiliz. Birçok endemik tıp de var bu alanda.
Birinci evreden sonra farkındalık çalışmalarını biraz iştirakçi bir süreçle yürütmek istiyoruz. Kuş müşahedesi yapmış, bu alanla ilgili, florasıyla, faunasıyla ilgili araştırmalar üretmiş akademisyenlerinden tutun da aktivistlerine kadar bu alandaki sürece dahil etmek istiyoruz. Bu alanı daha güzel nasıl koruyabiliriz? Mevcut tahribatların önüne nasıl geçeriz? Yeni baskıları nasıl birlikte göğüsleriz?.. Aslında bunun bir ön hazırlığı diyebiliriz. Bugün Kuzey Ormanları tek başına bir ekosistem değil. Onun besleyen dereler var. O derelerin aktığı Marmara var, biliyorsunuz. O dereler kirli akarsa Marmara kirleniyor. İklim krizinin bu kadar ağır konuşulduğu bir devirde bu alanların korunması İstanbul için kıymetli.
‘ALANLAR ÜZERİNDEKİ BASKI ARTIYOR’
Bahsettiğiniz tahribatları biraz açabilir misiniz? Ormanlara yeni baskılar var mı?
Bir ekip ulaşım projelerini biliyoruz. Üçüncü Köprü, Üçüncü Havalimanı üzere ancak bunlar, kentin kuzeye yanlışsız kayması süreciymiş. Artık Kuzey Marmara Otoyoluyla en kuzeye bir ulaşım aksı açıldı. Hasebiyle bu alandaki baskılar da giderek artıyor.
Kanal İstanbul projesi de var. O projeyle de neredeyse İstanbul’un yerleşik alanının üçte biri kadar bir alanın yapılaşmaya açıldığını görüyoruz. Sazlıdere içme suyu havzasını, mevcut su kaynağını gözden çıkaran bir proje. Ve artık onun da tetiklediği bir yapılaşma baskısı var. Aslında kenti hiç olmadığı kadar kuzeye taşıyan bir proje. Üçüncü havalimanıyla birleştirildiğinde tahminen yalnızca Belgrad Ormanı’nın kalacağı bir kentleşme süreciyle karşı karşıya kalabiliriz. Bununla ilgili epey bilimsel akademik yayınlar da var. Yavaş yavaş orman alanlarının büsbütün yitirileceğine dair kestirimler var. Hasebiyle bu alanların acil bir formda, aşikâr tariflerle bu cins baskılardan arındırılması gerekiyor.
Bu proje nasıl çalışacak? Bir kişi size bir tahribatla ilgili ihbarda bulununca süreç nasıl işleyecek?
İhbarları yasal yetkimiz çerçevesinde değerlendirebileceğiz. Yasal mevzuata uygunsuz bir süreç yürütülüyorsa onu ele alacağız. Verilmiş müsaadeler bizim yetkimizin dışında da olabiliyor. O durumlarda aslında toplamsal farkındalık devreye girecek. Bu projeyle ekosistemin bütününü, envanteriyle birlikte ortaya koymuş olacağız. Hedefimiz bir fotoğrafını çekmek ve tahrip olan yerlerini nasıl onarabiliriz, tahrip olmayan yerlerini de nasıl koruyabiliriz, ona bakmak. Korurken de hangi stratejilere gereksinimimiz ve hangi yasal bağları oluşturabiliriz, buna bakmak istiyoruz. Mümkün olduğunca bunu geliştireceğiz.
‘DURDURULMALI’
Böyle bir projeye gereksinim duymanızın nedeni nedir?
Geçmişten gelen sıhhatsiz bir kentleşme süreci var. Bunun da artık devam etmemesi gerekiyor. İmar affıyla gayrimenkul geliştirme üzerinden giden bir süreç. Münasebetiyle İstanbul’a da ziyan veren bir süreç oldu ve hâlâ da ziyan vermeye devam ediyor. İstanbul kuzeye gelişmemesi gereken bir kent. Bunu tetikleyici birtakım projelerde korumak gerekiyor. Biz İstanbul’un doğal hudutlarına eriştiğini düşünüyoruz. İstanbul’u takip eden bütün uzmanların ortak görüşü İstanbul’un kuzeye gerçek gelişmesinin durdurulması gereken bir kent olduğu tarafında. Bunu geçmiş planlarda da görüyoruz.
İHBARDA BULUNABİLİRSİNİZ
Koru İstanbul projesinin internet sitesine girerek fikir belirtmek, proje kapsamında istekli olmak, soru sormak ve şahit olunan tahribatı bildirmek mümkün.
