Gazetecilikte Bayan Koalisyonu (Coalition For Women In Journalism) tarafından düzenlenen panelde konuşan Ukraynalı bayan gazeteciler, alanda yaşadıklarını anlattı. Panelin moderasyonu, koalisyonun Kurucu Yöneticisi Kiran Nazish tarafından yapıldı.
‘SAVAŞ KABAHATLERİNİ KAYIT ALTINA ALIYORUZ’
Ukraynalı gazeteci Olena Halushka, Rusya’nın Ukrayna’da savaş cürmü işlediğini söyleyerek kelama başlıyor. Halushka’ya nazaran, bu hataları kayıt altına alıp dünyaya anlatmak sırf gazetecilerin değil İngilizce konuşan tüm Ukraynalıların misyonu.
“Herkes Putin’in temel planının Ukrayna’yı 2-3 günde ele geçirmek olduğunu biliyor. Fakat Rusya’nın kukla rejimi büsbütün başarısız oldu. Zira Ukrayna ordusu, Rus işgalcileri durdurmak için muazzam bir efor gösterdi. Rusya da taktik değiştirdi. Ukrayna kasabalarını yok ediyorlar, bombalıyorlar. Okulları, kreşleri gaye alıyorlar. Sivillerin amaç alınmasının tesadüf olmadığına ikna olduk. Mariupol’de sığınak olarak kullanılan tiyatroya hava saldırısı oldu, çocuklar içerideydi. Bu büyük bir işaretti.”
2,5 hafta evvel Kiev’den ayrılan gazeteci Daniela Prugger, mesleğini Moldova’da sürdürüyor. Avusturya’daki bir radyo için Ukrayna’daki arkadaşları ve meslektaşlarıyla kısa röportajlar yapıyor: “Savaşın insan yüzlerini, ferdî kayıpları, kırık dökük hayalleri anlatıyorum. Yalnızca geçtiğimiz haftalarda ülkeden ayrılan milyonlarca mülteciyi değil, oradan ayrılamayan ve hala ülkede olan insanların kıssasını anlatmak da kıymetli.”
KİEV’DE ÇALIŞAN HÜR GAZETECİ: GÜVENLİĞİMİ KENDİM SAĞLAMAK ZORUNDAYIM
Savaş çıkınca bir anda işsiz kalan gazeteci Anastasia Levchenko, mesleğini sil baştan inşa etmek zorunda kalmış. Şu anda Kiev’de memleketler arası bir medya kuruluşu için hür gazetecilik yapıyor. Savaştan evvel çalıştığı televizyonda olduğu üzere bir grupla değil, alanda tek başına çalışıyor. Güvenliğini kendi başına sağlamak zorunda kalan Levchenko için siren sesleri ve patlamalar gündelik hayatın bir kesimi. Konuşmacı olarak katıldığı panelden sırf birkaç saat evvel başına gelenler bu durumun bir özeti: “Kiev Hastanesi’nde çok sayıda röportaj yaptıktan sonra meskene dönüyorduk. Yolda, 2-3 metre uzağımıza bir roket düştü ve patlama oldu. Hakikaten ne olduğunu ve ne yapmam gerektiğini anlamadım. Beşerler koşmaya başladı. Askerler insanlara yardım ediyordu. Ne olduğunu fark edemedim o anda. Hala farkına varmaya çalışıyorum. Bugün şanslıydım.”
Gazetecilikten arta kalan vaktinde insani yardım gönüllüsü olarak çalışan Levchenko, “Bu ilaç, yiyecek ya da kıyafet olabilir. Çok fazla insani yardıma muhtaçlık var” diyor.
‘GAZETECİLERİN DE BULUNDUĞU SUİKAST LİSTELERİ HAZIRLANDI’
Gazeteciler, sivillerin gaye alındığı bir ortamda çalışmanın hayli tehlikeli olduğunu belirtiyor. Gazeteci Olena Halushka, birtakım bölgelerde önde gelen figürler için suikast listeleri oluşturulduğunu ve savaşa dair hakikatlerin yayılmasını engellemek gayesiyle gazetecilerin de bu listelere konulduğunu söz ediyor. “Bu büyük bir problem… Tüm bu kuvvetli şartlar göz önüne alındığında şu an Ukrayna’dan haber bildirmek kahramanca bir hareket… Ne kadar çok hakikat dünyaya bildirilirse, o kadar çok takviye gelir ve savaş Ukrayna’nın zaferiyle o kadar süratli sonuçlanır.”
‘ÇELİK YELEĞİM YOKTU’
Gazetecilerin alanda karşılaştıkları en değerli sorun güvencesizlik. Kiev’den bu nedenle ayrıldığını söyleyen Daniela Prugger, memleketler arası basın kuruluşlarının hür gazetecilere kâfi müdafaa sağlamadığını belirtiyor. “24 Şubattan yani savaş başlamadan birkaç gün evvel daha fazla fiyat sordum. Onlardan gelen yanıt ‘Kiev, Kabil değil, sorun yok’ oldu.”
Batılı kurumların hür gazetecilere adil davranmadığını anlatan Daniela, alandaki tecrübelerini şöyle anlatıyor: “Serbest gazetecileri görmezden geliyorlar. Yalnızca fiyat için değil güvenlik ve sigorta için de tıpkı. Çelik yeleğim yoktu, şoförüm yoktu ve fiyatlar çok düşüktü.” Güvencesizliğin kendini yalnız hissetmesine neden olduğunu belirten gazeteci yurt dışından gelen takımlı gazetecilere çok daha güzel kuralların sağlandığını söylüyor. “Güvenlik danışmanları ve araçlı şoförlerle çalışıyor. Mütercimleri ve alanda onlar için çalışan çok sayıda Ukraynalı yardımcıları var.”
Cenevre merkezli Basın Amblem Kampanyası (PEC) tarafından hazırlanan rapora nazaran 3 bine yakın yabancı gazetecinin çalıştığı Ukrayna’da, en az 6 gazeteci hayatını kaybetti.